Osoby będące w trudnej sytuacji dochodowej i osobistej mogą otrzymać pomoc finansową. Muszą jednak spełniać kilka warunków.
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje:
1. osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kryterium dochodowego dla osoby samotnie gospodarującej tj. 634,00 zł (kryterium obowiązuje od 1 października 2015 r.)
2. rodzinom, w których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kryterium dochodowego tj. 514,00 zł (kryterium obowiązuje od 1 października 2015 r.)
przy jednoczesnym występowaniu poza ubóstwem co najmniej jednej z wymienionych dysfunkcji:
• sieroctwa;
• bezdomności;
• bezrobocia;
• niepełnosprawności;
• długotrwałej lub ciężkiej choroby;
• przemocy w rodzinie;
• potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;
• potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
• bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
• trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą;
• trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
• alkoholizmu lub narkomanii;
• zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
• klęski żywiołowej lub ekologicznej.
W odpowiedzi na wniosek o przyznanie pomocy pracownik socjalny przeprowadzi w ciągu 14 dni wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania wnioskodawcy. Pracownik socjalny będzie pytał nie tylko o informacje dotyczące osoby zgłaszającej się o pomoc, ale również dotyczące osób wspólnie zamieszkujących i wspólnie gospodarujących. Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej rodzinę stanowią osoby spokrewnione lub niespokrewnione, pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. Pracownik socjalny oprócz danych dotyczących posiadanych źródeł dochodu, sytuacji zdrowotnej, zawodowej i rodzinnej zwróci się o złożenie oświadczenia o stanie majątkowym.
Wyliczając dochód osoby lub rodziny należy zsumować przychody z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku, czyli np. ubiegając się o pomoc w miesiącu marcu, trzeba przedstawić dochód z miesiąca lutego.
Obliczając dochód w rodzinie sumujemy przychody wszystkich członków rodziny. Muszą to być dochody netto, czyli bez podatku od osób fizycznych, składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, ubezpieczenia społecznego określonego w odrębnych przepisach oraz kwoty alimentów świadczonych na rzecz innych osób.
W przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotność kryterium dochodowego danej rodziny lub osoby samotnie gospodarującej, kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym został uzyskany dochód.
W przypadku uzyskania jednorazowego dochodu należnego za dany okres, kwotę tego dochodu uwzględnia się w dochodzie osoby lub rodziny przez okres, za który uzyskano ten dochód.
Do dochodu nie wlicza się jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego, wartości świadczeń w naturze oraz świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych.
W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, sposób obliczania dochodu zależy od formy opodatkowania tej działalności (inaczej liczona jest w przypadku odprowadzania podatku dochodowego od osób fizycznych, a inaczej w przypadku zryczałtowanego podatku dochodowego). Dochód ustala się zwykle na podstawie zaświadczenia wydanego przez Urząd Skarbowy.
Przyjmuje się, że z 1ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 288 zł.
Każdy wniosek rozpatrywany jest indywidualnie, w ciągu miesiąca od złożenia wniosku wydawana jest decyzja administracyjna w sprawie przyznania pomocy.